|
бўлиб, унда ажралиш ва ортга қайтиш хусусияти бор. Шунинг учун баъзи мусулмонлар осий бўлиб, натижада бирон бир амалда Оллоҳнинг буйруқ ва қайтариқларига хилоф иш қилиб қўйиши ажабланарли ҳол эмас. Гоҳида инсон ўз ақидасига зид воқеликка учрайди-да, мана шу ишда манфаат бор деб ўйлайди. Сўнгра қилган хатосини англаб, надомат чекади ва яна Оллоҳга қайтади. Бу Оллоҳнинг буйруқ ва қайтариқларига хилофлик ундаги ақидага зарар етказмайди. Балки мана шу амалнинг ўзидагина ақидага муқайяд бўлмаганлигига путур етказади. Шунинг учун осий ёки фосиқ муртад ҳисобланмайди, балки шу амални ўзида осий бўлган гуноҳкор ҳисобланиб, шу амалга кўра жазоланади. Ва модомики Ислом ақидасига эътиқод қилар экан, мусулмон бўлиб қолаверади. Шунга ўхшаш баъзи бир ишларни унутиб қўйса ёки шайтон баъзи ишларда туғён қилса, уни исломий шахсияликдан чиқди деб айтилмайди. Модомики Ислом ақидасини ўз фикри ва майли учун асос қилар экан, унга путур етмас экан, у исломий шахсия бўлиб қолаверади.
Расулуллоҳ с.а.в. замоналарида ҳам саҳобалар тарафидан Оллоҳнинг баъзи бир буйруқ ва қайтариқларига хилоф амаллар содир бўлган. Лекин бу хилофлик уларнинг Исломига ва исломий шахсиятига зарар етказмаган. Чунки улар фаришта эмас, инсон эдилар. Улар ҳам бошқа инсонлар каби гуноҳдан холи маъсум эмасдилар. Чунки улар пайғамбар эмасдилар. Масалан, Ҳотиб ибн Абу Балтаа Қурайш кофирларига Расулуллоҳ с.а.в.нинг ҳужум қилишлари ҳақидаги хабарни етказди. Ваҳоланки Расулуллоҳ с.а.в. бу хабарни сир тутишни қаттиқ тайинлаган эдилар. Расулуллоҳ с.а.в. Фазл ибн Аббосни Расулуллоҳ с.а.в.га гапираётган аёлга шаҳват ва майл билан такрор-такрор қараётганини кўриб, бошини буриб қўйдилар. Ансорлар Макка фатҳ қилинган вақтда Расулуллоҳ с.а.в. уларни тарк этиб, ўз юртига қайтиб кетади, деган гапни тарқатдилар. Ҳобуки Расулуллоҳ с.а.в. уларни ҳеч қачон тарк этмасликка байъат қилгандилар. Ҳунайн ғазотида катта саҳобалар ҳам қочиб, Расулуллоҳ с.а.в.ни жанг майдонининг ўртасида озгина саҳобалар билан ташлаб кетдилар. Бу каби ҳодисалар юз берган бўлса-да, Расулуллоҳ с.а.в. бу ишларни уларнинг Исломига зарар берадиган ва шахсияларига таъсир кўрсатадиган нарсалардан деб ҳисобламадилар.
Мана шуларнинг ўзи йўлда юз берадиган тойилишлар, хатолар мусулмонни Исломдан чиқариб қўймаслигига далилдир.
Лекин бу Оллоҳнинг буйруқ ва қайтариқларига хилоф иш тутишни мубоҳ қилмайди. Оллоҳнинг буйруқ ва қайтариқларига хилоф иш қилишнинг ҳаром ва макруҳ эканлигига шак-шубҳа йўқ. Бу исломий шахсия мусулмон сифатига зид иш қилиши мумкин дегани эмас. Ўз динида мустаҳкам туриш исломий шахс бўлиш учун зарурийдир. Лекин бунинг маъноси шуки, мусулмон ҳам, исломий шахсия ҳам инсондир, фаришта эмас. Агар хато қилсалар Оллоҳнинг ҳукми тақозо қилган ҳукм билан муолажа қилинадилар. Улар исломий шахсиядан чиқди дейилмайди.
Исломий шахсия бўлиш учун асос шахсда исломий ақиданинг соғлом бўлиши, фикри ва майлини шу ақида асосига биноан қилишидир. Асос тўғри бўлиб, фикри ва майлини шу асосга бино қилар экан, ундан содир бўлаётган
10-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260